کتاب “مبانی نظری غرب مدرن” نوشته شهریار زرشناس، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، است که اولین بار در سال 81 به زیور طبع آراسته شد.
نویسنده که خود تحصیل کرده رشته های فلسفه و روانشناسی و پژوهشگر و نویسنده عرصه فلسفه و سیاست است، کوشیده است در این اثر دورنمایی از وضعیت فرهنگی تاریخی مدرنیته را به تصویر بکشد و به همین منظور این کتاب را در پنج فصل تدوین و تنظیم کرده است که در ادامه بیشتر با آن آشنا میشویم.
فصلهای «مبانی
نظری غرب مدرن»
نویسنده در فصل اول این کتاب از چند منظر به تعریف شرق و غرب میپردازد و معانی مختلف شرق و غرب را اعم از معنای عرفانی، سیاسی و جغرافیایی آن بیان میکند و در نهایت با مطرح کردن معنای فرهنگی تاریخی آن مراد خود از غرب را روشن میسازد.
زرشناس معتقد است غرب در معنای فرهنگی تاریخی اش در مقابل شرق است و مراد از شرق مقطعی از تاریخ بشریت است که روح توحید در او رواج داشته و اتصال او با عالم معنویت برقرار بوده است.
پس از آن با اینکه حجاب های مختلف روح توحید را پوشاند اما هنوز بویی از آن در اساطیر به مشام میرسید. تا این زمان تاریخ بشر هنوز اشراقی، معنوی و به اصطلاح شرقی است اما با غلظت یافتن بافتههای اسطورهای و پس از آن نیستانگاری وحی و آغاز تفکر مستقل از وحی، تاریخ به غربی شدن میل میکند. (درباره اینکه چرا مغرب زمین ناگهان رو به مادیگری و نیستانگاری وحی آورده است، به کتاب علل گرایش به مادیگری مراجعه کنید)
پس غربی بودن صرفا یک مفهوم جغرافیایی نیست بلکه یک نوع نگرش است هرچند که از نظر جغرافیایی نیز مغرب زمین، نقطه آغاز این نگرش بوده است و تا قرون وسطی، رنسانس و در نهایت تا دوره مدرن ادامه یافته است که بررسی شاخصهها و مبانی این دوره مقصود اصلی نویسنده است.
بخشهای کتاب
فصل دوم نویسنده به دنبال تحلیل چیستی مدرنیته و بررسی ویژگیهای او در افق تاریخی است. زرشناس تلاش میکند تا با واکاوی اومانیسم، ماهیت مدرنیته را تحلیل کند.
فصل سوم نیز مربوط به دورههای تاریخی غرب مدرن است:
- دوره تکوین (اصلاح دینی و رنسانس)
- ظهور فلسفه جدید
- عصر روشنگری
- جهانبینی مدرن
- رمانتیسم مدرن و تدوین علوم انسانی
- انقلاب صنعتی و فراگیری آن
- اعتراض پست مدرن و جنگهای جهانی
پس از آن نیز وی به عصر فراصنعتی و گسترش رویکرد معنوی اشاره میکند.
فصل چهارم هماورد مکاتب وایسمها است؛ نگارنده در این فصل به توضیح و تحلیل ایدئولوژیهای مختلف از جمله دموکراسی، لیبرالیسم، سوسیالیسم، ناسیونالیسم، فاشیسم و فمنیسم میپردازد.
«مبانی نظری غرب مدرن» به چه کسانی توصیه میشود؟
این کتاب برای کسانی که میخواهند تازه مطالعات غرب شناسی خود را آغاز کنند یا در نیمه این راه هستند، جذاب است. این کتاب برای شناخت اجمالی غرب مدرن، میتواند عالی باشد.
همچنین نگاه انتقادی این کتاب به غرب، میتواند شناخت دقیق و عمیقی به بسیاری از خوانندگان بدهد.
افزون بر این آشنایی با اصطلاحات فنی و تخصصی در علوم انسانی، ارمغان دیگری است که این کتاب به شما میدهد.
به عبارت دیگر اگر مدام در رسانه ها با کلمات قلمبه سلمبه ای از قبیل بوروکراسی، تکنوکراسی، فاشیسم، ناسیونالیسم، امپریالیسم و … رو به رو میشوید و متحیر میمانید این کتاب را بخوانید.
برای آشنایی بیشتر با این اثر، به خلاصه و گزارش مرتضی شیرودی با نام «گزارشى از کتاب: مبانى نظرى غرب مدرن» درباره این کتاب مراجعه کنید.
