امروزه آتئیسم علمی پرچم جدال با فلسفه و الهیات را بر دوش گرفته است. یکی از مبانی و پشتوانه این دیدگاه، طبیعت‌گرایی معرفت‌شناختی است؛ دیدگاهی که می‌گوید تنها راه معتبر شناخت، تجربه و مشاهده است. از این منظر، هر آنچه بیرون از آزمایشگاه و قواعد طبیعی قرار گیرد از استدلال‌های فلسفی گرفته تا باورهای دینی …
خشونت مذهبی [1] اصطلاحی است که در دوره مدرن رایج شده است. سوال این است که خشونت مذهبی چیست و چه تفاوتی با خشونت غیرمذهبی دارد؟ ویلیام تی. کاوانا[2] در کتاب اسطوره خشونت مذهبی[3] تلاش کرده تا به این سوال مهم پاسخ دهد. فصل اول کتاب با عنوان «کالبدشناسی اسطوره خشونت مذهبی» با مرور آثار …
جهاد و جنگ دو واژه پربسامد در ادبیات دینی و عصر حاضر است. در واقع حمله نظامی دشمنان به کشور به هر بهانه‌ای، همواره فرصتی در ایجاد آگاهی و شناخت از ماهیت منازعه ایجاد می‌کند اما غالبا این آگاهی و نقش‌آفرینیِ ناظر به آن، به همان نبرد سخت و نظامی محدود میشود؛ حال آن که …
جنگ و رنج از دیرباز پیوند عمیقی داشته‌اند. به همین دلیل محدودیت‌ها و مشکلات ناشی از جنگ یکی از جدی‌ترین مسائل در حوزه شرّ و رنج بشر است. به همین دلیل چرایی و جایگاه جنگ در عالَم پرسش ناخودآگاه و یا حتی خودآگاه بسیاری از آدمیان است. حتی اگر جنگی به وسعت تاریخ را تجربه …
جنگ ایران و رژیم صهیونیستی و تحولات ناشی از منازعه‌های اخیر موجب شده است تا در سال‌های اخیر، تمرکز قابل‌توجهی از سوی اندیشمندان و صاحب‌نظران حوزه علوم انسانی، سیاست و روابط بین‌الملل معطوف به این مسئله گردد. برداشت‌های رایج از تقابل کنونی ایران با جهان غرب، به‌ویژه با رژیم صهیونیستی، اغلب آن را به سیاست‌ها …
نزاعی به وسعت تاریخ؛ ریشه‌های تمدنی جنگ ایران و رژیم صهیونیستی ادامه »
غدیر خم یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین رویدادهای تاریخ اسلام است که در آن پیامبر اکرم (ص) به دستور خداوند، در روز هجدهم ذی‌الحجه سال دهم هجری، در اجتماع عظیم مسلمانان در منطقه‌ای به نام غدیر، دست علی بن ابی‌طالب (ع) را بالا برد و وی را به عنوان جانشین و خلیفه پس از خود …
طبیعت گرایی هستی شناختی [1] ، به عنوان یکی از شاخه‌های طبیعت گرایی به معنای باوری است که تمام هستی را منحصر در طبیعت می‌داند. این باور امروزه بسیار مورد توجه آتئیست‌ها قرار می‌گیرد چراکه مهم‌ترین راهکار برای نفی وجود خدا و عالم متافیزیک است. این باور در حقیقت از سنخ گزاره‌های هستی‌شناسی است. بدین …
عید فطر و تعیین شروع ماه رمضان در جوامع اسلامی امری مهم و حساس به شمار می‌رود. این موضوع نه تنها از منظر مذهبی بلکه از منظر اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. یکی از پرسش‌های رایجی که هر سال در ابتدای ماه شوال مطرح میشود این است که چرا در کشورهایی …
اصالت قرآن از جمله موضوعاتی است که در جهان امروز مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. اینکه آِیا کتابی آسمانی و مستقل است یا برگرفته از تورات و انجیل است؟ البته اینکه یک کتاب برگرفته از دیگر نوشته‌ها باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند ولی با توجه به اینکه قرآن خود را معجزه می‌داند و …
اخیراً برخی صاحبان قلم در فضای مجازی ادعایی مطرح کرده‌اند مبنی بر اینکه قرآن تنها سه روز روزه را واجب دانسته و افزون بر آن، ساخته و پرداخته روحانیون و فقهاست! این ادعا با استناد به آیات ۱۸۳ و ۱۸۴ سوره بقره مطرح میشود و تلاش دارد وجوب روزه در ماه رمضان را زیر سؤال …
ایده «علوم انسانی اسلامی» یا به تعبیر دقیق‌تر «علم دینی» نه وابسته به موضع‌گیری فرد خاصی است و نه محدود به جایگاه یک شخص خاص. این مفهوم ریشه در ضرورت‌های تاریخی تمدنی و حتی عقلانی دارد. مهم‌تر از این، مانند بسیاری از دیگر حوزه‌های علمی و دیسیپلین‌های علمی، علم دینی با طیف وسیعی از دیدگاه‌ها …
علم دینی؛ از تئوری تا تئوریسن! نقدی بر مصاحبه دکتر رضا غلامی ادامه »
پلورالیسم یا کثرت‌گرایی دینی، به عنوان رویکردی که به پذیرش و تحمل تنوع عقاید و باورها تاکید دارد، در ظاهر، فضایی برای گفتگو و تعامل بیشتر میان افراد جامعه فراهم می‌کند. اما این پرسش مطرح است که آیا این رویکرد، در بلندمدت نیز چنین تاثیری دارد؟ آیا پلورالیسم واقعاً باب گفتگو را باز می‌کند یا …
حکمت 40 نهج البلاغه یکی از آموزه‌های ارزشمند امام علی (ع) است که به تفاوت بنیادین بین عاقل و احمق، به‌ویژه در زمینه گفتار و تصمیم‌گیری اشاره می‌کند. لِسَانُ الْعَاقِلِ وَرَاءَ قَلْبِهِ، وَقَلْبُ الاَْحْمَقِ وَرَاءَ لِسَانِهِ. این آموزه نشان‌دهنده اهمیت تفکر در گفتار و تصمیم‌گیری‌های انسانی است و می‌تواند راهنمایی برای بهبود رفتارهای فردی و اجتماعی …
عاقل و احمق در کلام امام علی (ع) – حکمت 40 نهج البلاغه ادامه »
«زمان» در نزد حکما و عرفای مسلمان، واجد ساحات مختلفی است. فی‌المثل سیدحیدر آملی، عارف سدۀ هشتم هجری، از سه زمان کثیف، لیطف و الطف یاد می‌کند. با حذف ساحات مابعدالطبیعی از زمان و انحصار زمان به قلمروِ سوژۀ انسانی، زمان منحصر به مقوله‌ای کمّی و قابل محاسبه و کنترل برای انسان شد. زمان، شرط …
طبیعت‌گرایی، به‌عنوان یکی از جریان‌های فکری تأثیرگذار، دیدگاهی است که جهان را به طبیعت و قوانین آن محدود می‌کند و ماوراءالطبیعه را کنار می‌گذارد. بررسی مفهومی این نگرش از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا طبیعت‌گرایی نه‌تنها پایه برخی از علوم و فلسفه‌های مدرن است، بلکه در حوزه‌هایی مانند اخلاق، معنا، و انسان‌شناسی نیز تأثیر گذاشته …
