یادداشت‌ها و مقالات

Ctrl + /
اخلاق، تربیت و معنویت
اخلاق، تربیت و معنویت
تاریخ اسلام و تاریخ تمدن
تاریخ اسلام و تاریخ تمدن
خدا در زندگی بشر
خدا در زندگی بشر
دین، جامعه و سیاست
دین، جامعه و سیاست
فقه اسلامی و حقوق بشر
فقه اسلامی و حقوق بشر
قرآن و جهان امروز
قرآن و جهان امروز
مرگ و زندگی پس از آن
مرگ و زندگی پس از مرگ
معرفت شناسی و فلسفه علم
معرفت‌شناسی و فلسفه
انسان شناسی
انسان شناسی

جدیدترین‌ها

صلح و همزیستی در اسلام

اصول صلح و همزیستی در اسلام

اصول صلح و همزیستی در اسلام یکی از مسائلی است که می‌تواند موضع دین اسلام نسبت به مسائل حقوق بشر را نمایان می‌سازد. خشونت از نگاه اسلام مبتنی‌بر چهار اصل

ادامه »
اقسام هدایت در قرآن

اقسام هدایت در قرآن

هدایت از مفاهیم پرکاربرد در قرآن کریم است که امروزه در دانش‌های مختلفی مورد توجه است. در الهیات و کلام در امتداد جبر و اختیار بدان پرداخته می‌شود. در فلسفه

ادامه »
فرهنگ شهادت در زیارت اربعین

فرهنگ شهادت در زیارت اربعین

شهادت از مهم‌ترین فرهنگ‌های شیعه است که در زیارت اربعین تبلور یافته است. زیارت اربعین یکی از مهمترین محورهای حیاتی فرهنگ شیعه می‌باشد که همواره شبعیان راستین با این نشانه

ادامه »
گناه نخستین و فدای عیسی (ع) در اسلام

گناه نخستین و فداکاری حضرت عیسی (ع) از نگاه اسلام

گناه نخستین و فداشدن حضرت عیسی (ع) از پرسش‌هایی است که ذهن بسیاری را به خود مشغول ساخته است بلکه تا حدودی در نگاه برخی از عموم مردم نیز به عنوان یک اصل پذیرفته شده است. اسلام این انگاره را نمی‌پذیرد باید دانست اساس این مطلب از مسیحیت است و اسلام این انگاره را نمی‌پذیرد. توضیح آنکه: در اعتقادات مسیحیت عیسی(ع) خود را فدای مردم کرد و ازاین‌رو، «فادی» نامیده شد. به زعم مسیحیان آدم(ع) با خوردن از شجرۀ نهی‌شده

ادامه »
فتح ایران

فتح ایران و اسلام ایرانیان از نگاه شهید مطهری

فتح ایران توسط مسلمانان تأثیر جدی بر جایگاه و موقعیت ایران داشته است. بدین جهت، این واقعه بزرگ ذهن بسیاری از متفکران و اندیشمندان را به خود مشغول ساخته است. از جمله پرسش‌هایی که نسبت به این مسئله «فتح ایران و اسلام ایرانیان» مطرح می‌شود، چرایی شکست ایرانیان از مسلمانان و چگونگی رفتار مسلمانان با ایرانیان بوده است؟ اینکه آیا علت شکست ایرانیان، خشونت اعراب مسلمان بوده است و در پی آن ایرانیان با اجبار و اکراه، اسلام را پذیرفتند؟

ادامه »
صلح و همزیستی در اسلام

اصول صلح و همزیستی در اسلام

اصول صلح و همزیستی در اسلام یکی از مسائلی است که می‌تواند موضع دین اسلام نسبت به مسائل حقوق بشر را نمایان می‌سازد. خشونت از نگاه اسلام مبتنی‌بر چهار اصل است: کرامت انسانی، اشتراکات توحیدی، اخوت اسلامی و ضرورت دفاعی. این اصول به‌ترتیب در مواجهه با عموم انسان‌ها، در تعامل با صاحبان ادیان آسمانی، در مورد عموم مسلمانان جهان، و در برابر دشمنان و متجاوزان[1] به‌کار گرفته می‌شود. اصل اول: کرامت انسانی از نظر قرآن تمام انسان‌ها از کرامت انسانی

ادامه »
نگاهی مقایسه‌ای به خشونت در اسلام و خشونت در غرب

خشونت در اسلام یا خشونت در غرب؟!

خشونت در اسلام و خشونت در غرب از جمله مسائلی است که نه تنها در ابعاد سیاسی و رسانه‌ای مطرح می‌شود بلکه از نظر علمی و تاریخی مورد بحث و مناقشه بسیاری است. اینکه آیا اسلام با خشونت موافق است یا نه؟ واقعیات تاریخی جهان اسلام چه می‌گوید؟ در غرب چه آمارهایی از خشونت وجود دارد؟ علت خشونت تمدن غرب چیست؟ هرچند خشونت در هیچ مکان و زمان و شرایطی مورد قبول نیست ولی آنچه در واقعیت‌های زندگی بشری وجود

ادامه »
آزادی عقیده در اسلام

اجبار یا آزادی عقیده در قرآن با نگاهی به « لا اکراه فی الدین » و آیات جهاد

آزادی عقیده و آزاد اندیشی همواره یکی از از دغدغه‌های بشریت بوده است. اگرچه کلیسای کاتولیک در قرون وسطا دادگاه‌های تفتیش عقاید را تشکیل و مبتنی بر آن مجازات‌ها و جنایت‌های هولناکی را ترتیب داد (دورانت ویل، تاریخ تمدن، ج 18، ص 349 و 351 و 360) که منجر به انزوای دین و گرایش شدید به مادیگری (مطهری، علل گرایش به مادیگری، ج1، ص 66 به بعد) شد، لکن در دین اسلام آزاد اندیشی به رسمیت شناخته شده است چراکه

ادامه »
حجاب در کشاکش حریم خصوصی و حقوق عمومی

حجاب در کشاکش حریم خصوصی و حقوق عمومی

حریم خصوصی از جمله از جمله مسائل مرتبط با حجاب است که در ذیل مسئله حجاب مطرح می‌شود، اینکه آیا حجاب مسئله‌ای شخصی و مربوط به حریم خصوصی است یا به حوزه عمومی ارتباط دارد؟ پاسخ به این پرسش آنجا اهمیت می‌یابد که اگر حجاب امری شخصی باشد، حاکمیت حق دخالت در این مسئله را نخواهد داشت ولی اگر مسئله‌ای عمومی باشد، می‌تواند در آن مداخله کند. حجاب و حریم خصوصی افرادی که حجاب را حریم خصوصی فرد قلمداد می‌کنند

ادامه »
نسبت جاودانگی عذاب با عدالت الهی

نسبت جاودانگی عذاب با عدالت الهی

مسئله نسبت جاودانگی عذاب با عدالت الهی از جمله مسائلی است که مورد توجه افراد مختلف به‌ویژه اندیشمندان بوده است؛ چراکه قرآن کریم از گناهانی یاد می‌کند که با راتکاب آن، تمام اعمال نیک انسان از بین رفته و باعث تباهی و کیفری بی‌پایان می‌شود. در طور تاریخ همواره افرادی با خستگاه‌های مختلف در این مسئله دچار تردید بوده‌اند؛ چراکه گاه آن را با عدالت خداوند منافی دانسته‌اند و گاهی آن را در تضاد با رحمتش پنداشته و گاهی نیز

ادامه »
اقسام هدایت در قرآن

اقسام هدایت در قرآن

هدایت از مفاهیم پرکاربرد در قرآن کریم است که امروزه در دانش‌های مختلفی مورد توجه است. در الهیات و کلام در امتداد جبر و اختیار بدان پرداخته می‌شود. در فلسفه دین در بررسی نظریاتی همچون پلورالیسم (کثرت‌گرایی دینی) به مسئله هدایت انسان نیز توجه می‌شود. در ادبیات قرآنی نیز این واژه بسیار کاربرد دارد. با این حال ضروری است توجه داشت که واژه هدایت به چه معنا است؟ آیا در همه موارد و استعمالات قرآنی به یک معنا و یک

ادامه »
فرهنگ شهادت در زیارت اربعین

فرهنگ شهادت در زیارت اربعین

شهادت از مهم‌ترین فرهنگ‌های شیعه است که در زیارت اربعین تبلور یافته است. زیارت اربعین یکی از مهمترین محورهای حیاتی فرهنگ شیعه می‌باشد که همواره شبعیان راستین با این نشانه در طول تاریخ شناخته می‌شوند. با اینکه عبارات این زیارت کوتاه است ولی محتوایی ظریف و مضامینی عالی دارد. در این زیارت کوتاه چندین بار در باره جهاد و فداکاری در راه خدا و احیای ارزش‌های الهی سخن به میان آمده است. به عنوان مثال می‌توان به «المظلوم الشهید»، «اکرمته

ادامه »
قرآن سوزی ؛ پیام و پیامدها

قرآن سوزی در غرب؛ پیام و پیامدها

آنچه که واقعا در سال‌های اخیر و نیز سنوات گذشته در جریان قرآن سوزی و نیز دیگر اهانت‌ها به قرآن و مقدسات اسلامی به بهانه آزادی وجود دارد، نیازمند بررسی چند نکته است. در واقع این نکات موجب می‌شود تا اهانت به قرآن را نه یک رفتار شخصی بلکه در مقیاس تمدنی مورد مطالعه قرار داد. آیا این رفتار مبتنی بر آزادی است؟ در کشورهای غربی نیز آزادی دارای حد است. به همین دلیل مثالی مشهور شده است که شما

ادامه »
آیه حجاب

معناشناسی « ما ظهر » در آیه حجاب (آیه 31 سوره نور)

مقدمه مطالب مربوط به پوشش در برابر دیگران، که امروزه از آن به «حجاب» یاد میشـود، در آیـاتی چنـد از قرآن منعکس شده است که آیه ۳۱ سوره نور، مهمترین آیه در این موضوع است. در این آیه، در بیان محدوده پوشش زن در برابر نامحرم، پس از نهی از آشکار کردن زینت، «ما ظهر» اسـتثنا شـده اسـت: «وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا»  این استثنا که خود نوعی اجمال دارد، برداشتهای گوناگون و گاه نادرست تفسیری و فقهی

ادامه »
پیمایش به بالا