اعجاز علمی قرآن یکی از ادله اثبات حقانیت و صدق قرآن است. از اینرو اعجاز قرآن، یکی از بحثهای مهم در الهیات اسلامی است. اگر این کتاب معجزه باشد، پس اسلام به عنوان دین الهی خواهد بود و الا اساس آن مورد تردید خواهد بود.
نسبت به اینکه قرآن از چه نظر و در چه عرصههایی اعجاز دارد، سخنهای مختلفی مطرح شده است. از جمله این عرصهها، اعجاز محتوایی و علمی است به این معنا که قرآن در زمان نزول خود گزارههایی را بیان کرده است که صدق و درستی آن به مرور زمان یا با رشد علم کشف شده است. (برای نمونه: جاذبه زمین در قرآن؛ اعجاز علمی قرآن)
برتری قرآن در نگاه ولتر
ولتر از جمله افرادی است که به اعجاز محتوایی قرآن اشاره میکند. او در مقایسه قرآن و انجیل تحریف شده معتقد است که اگر قرآن و انجیل به یک فرد غیرمتدین ارائه شود، قرآن برتری خواهد داشت و مورد پذیرش خواهد بود؛ چراکه در قرآن مطالب بیشتر بر مبانی عقلی منطبق است. چه بسا قانونی کاملتر از قوانین قرآن درباره طلاق وضع نشده باشد. (فرهنگ برلیان، ص ۱۰۷، به نقل از:طبقات مفسران شیعه)
جالب توجه است که ولتر از اندیشمندان بزرگ در غرب است. او نگاشتههای متعدد و تأثیرات جدی در نظام اندیشه غرب داشته است. بدین جهت مایکل هارت در کتاب خود با نام «100» که طی 28 سال پژوهش، اثرگذارترین شخصیتهای علمی را رتبهبندی میکند، از ولتر نیز نام میبرد.
قابل توجه آنکه ولتر در حالتی چنین دیدگاهی درباره قرآن را بیان کرده است که در اندیشههای خویش رویکرد مذهبی و دینی نداشته است بلکه بدبینیهایی به مذهب نیز داشته است.
اعجاز علمی قرآن در جنین شناسی
قرآن در عرصههای دیگر همچون جنینشناسی نیز دارای اعجاز و مطالبی شگرفی بیان شده است. این کتاب قرنها پیش، از جنین و جنینشناسی به گونهای سخن گفته است که یافتههای مختلف امروز صدق و درستی آن را تأیید میکند. به عنوان مثال پدر جنین شناسی دنیا یعنی کیت ال مور از جمله افرادی است که از این مطالب شگفتزده شده است. این مهم تا جایی است که حتی از اسلام آوردن او و شاگردانش هم سخن گفته شده است.
وی به عنوان رئیس پیشین انجمن کالبدشناسی کانادا، رئیس آناتومی بالینی آمریکا، جانشین رئیس مرکز علوم پزشکی در دانشکده پزشکی و صاحب کرسی کالبدشناسی طی سالهای ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۴ و پدر علم جنین شناسی، در سال 1980 در کمیته جنین شناسی دانشگاه ملک عبدالعزیز حاضر شد. در این کمیته از وی درخواست شد تا مسئله تولید مثل انسان و رشد جنینی بشر از منظر علم و قرآن و حدیث را بررسی کند و در این زمینه یاری رساند. او در این کمیته اظهار داشت که صحت علمی گزارههای قرآن در این حوزه، وی را شگفت زده کرده است.
علت شگفتی او نیز آن است که پیش از این تحقیقات، وی نسبت به قرآن با شک و تردید مینگریسته است. در واقع او از ابتدا باور نمیکرد که قرآن چنین مطالبی داشته باشد ولی پس از آشنایی با برخی مفاهیم قرآن، شگفت زده شد.
به عنوان مثال، او در سخنان و نگاشتههایش از واژه مضغه شگفتزده میشود. او بیان میدارد که این واژه در قرآن نشانهای بر درستی و اعجاز علمی قرآن است. در حقیقت وقتی سخن از «مضغه» به میان میآید، به این معنا است که جنین در این مرحله تکه گوشتی است که میتوان آن را جوید.
این مهم در یافتههای علمی نیز مورد تأیید است زیرا در مرحلهای از پیدایش انسان، جنین به اندازهای کوچک است که میتوان آن را با دندان جوید و حدود یک سانتی متر است. این در حالی است که در مرحله «علقه» که پیش از «مضغه» است، امکان جویدن آن نیست زیرا به قدری کوچک است که امکان چنین امری فراهم نیست. (ترجمه مقاله مراحل خلقت انسان به قلم پروفسور کیت مور)
بر اساس این یافتهها، مور در کتاب خود با نام «انسان در حال توسعه (تکامل)؛ جنینشناسی با جهتگیری بالینی» مطالبی را بیان کرد که از آیات قرآن و احادیث مربوط به جنین شناسی نیز بهره برده است. گفته میشود این کتاب توانسته یکی از جوایز مربوط به کتابهای حوزه پزشکی (بهترین کتاب پزشکی با یک نویسنده) را نیز به دست آورد. (از ترجمههای این کتاب در ایران)
اظهار نظر مور و دیگر اندیشمندان بخشی از شواهدی است که نشانگر اعجاز علمی قرآن است.
