مسئله حجاب اثر استاد شهید مرتضی مطهری، از شناختهشدهترین کتابهای حوزه حجاب و عفاف است (برای مطالعه تفاوت حجاب و عفاف به اینجا مراجعه کنید). با وجود آنکه این کتاب حاصل سخنرانیهای استاد در انجمن اسلامی پزشکان در سالهای دور است ولی همچنان تازگی داشته وی در عرصه مسئله حجاب اثرگذار است.
نویسنده مسئله حجاب
اگرچه شهید مطهری نیز در زمره دیگر متفکرین و اندیشمندان اسلامی قرار دارد ولی ویژگیهای منحصر به فرد وی، اندیشهها، کتابها و سخنرانیهای او را از دیگران ممتاز میکند.
1- شهید مطهری شخصیتی خداجو است که به دور از هیاهوی رسانهای در جستجو حقیقت است و برای نشر آن تلاش میکند. به همین دلیل او نسبت به کاهش اعتبار اجتماعی خود دغدغهای نداشت بلکه برای نشر حقیقت و اندیشه دینی درست، از نوشتن کتاب داستان برای نوجوانان نیز مضایقه نمیکند و قلم خود را برای نگارش کتاب «داستان راستان» هزینه میکند.
2- شهید مطهری در عین دانش و علم سرشار نسبت به مبانی دینی و گزارههای تاریخی، نسبت به وقایع روز جامعه و اتفاقات پیرامون خود آگاه بود. او هم به مکاتب فکری غرب و هم به اندیشههای شرقی در جهان معاصر آگاه بود و هم به تاریخ اسلام و تاریخ معاصر ایران آشنا بود.
در واقع شهید مطهری متفکری نبود که در زمانه و اندیشههای خود دچار انجماد فکری باشد، بلکه با توجه به اندیشههای نوین و افکار نو در عصر خود، اندیشههای دینی را به صورتی پویا و کارآمد به مخاطبان خود ارائه میکرد.
3- شهید مطهری، همواره سعی دارد از ادبیات و منطقی مناسب برای مخاطب خود استفاده کند. در واقع بیان روان و شیوای شهید مطهری از جمله امتیازات استاد مطهری است که وی را از بسیاری از متفکرین متمایز میکند.
بسیاری از اندیشمندان در عین باورهای عمیق و دقیق، فاقد بیان و ادبیات شیوا هستند ولی شهید مطهری هم دارای اندیشههای غنی و هم بهرهمند از بیان شیوا و روان است.
4- شخصیت استاد مرتضی مطهری در عین دقت و تمرکز در علوم مختلف، دارای جامعیت است. از اینرو سخنرانیها و نگاشتههای او تکبُعدی نیست بلکه مطالعه آثار وی یافتههای متنوعی از دانشهای گوناگون را در اختیار مخاطب قرار میدهد.
کتاب مسئله حجاب
شاید بتوان ادعا کرد که حجاب در صد سال گذشته در جامعه ایرانی به مسئلهای مهم تبدیل شده است. از مشروطه و پیش از انقلاب اسلامی تا زمان حاضر که این مسئله خاستگاهی اجتماعی سیاسی پیدا کرده است و در کنار ابعاد فکری و دینیاش به چالشی اجتماعی تبدیل شده است؛ بهویژه که در عصر کنونی انگیزههای سیاسی و تبلیغات رسانهای آن را فراگیرتر کرده است.
شهید مطهری در انجمن اسلامی پزشکان به این موضوع میپردازد و تلاش میکند تا به دور از انگیزههای سیاسی و رسانهای جایگاه حجاب در اسلام را در چند بخش واکاوی کند.
- تاریخچه حجاب در میان اقوام و ملل مختلف
- چرایی حجاب و نظریات در این باب
- حجاب اسلامی، جایگاه و ابعاد آن
- پاسخ به پرسشها و مسائل پیرامون حجاب اسلامی
- تحلیل و بررسی حدود حجاب برای دوری از افراط و تفریط
شهید مطهری در این کتاب در واقع در مقابل دو جریان ایستادگی کرده است:
نخست کسانی که به بهانه و شعار آزادی بیحجابی و در نهایت گونهای از برهنگی را تجویز و ترویج میکنند.
دوم کسانی که به سبب برداشت نادرست از گزارههای دینی، گمان بردهاند که حجاب اسلامی بایستی در بالاترین سطح و حداکثریترین پوشش باشد.
شهید مطهری مبتنی بر تحلیل آیات و روایات و سیره معصومان (علیهم السلام) در این کتاب در تلاش است تا حجاب را از دو تیغه افراط و تفریط نجات دهد. به دلیل همین رویکرد است که مسئله حجاب در جایگاه کتابی اثرگذار قرار گرفت و توانست با کشف حجاب دوران پیش از انقلاب مبارزه کند.
دیگر ویژگی مثبت این کتاب موضع وی نسبت به جوانان و روحیه پرسشگری آنان است که نشان از نگاه واقعبینانه او به مخاطبین دارد. در مقدمه مؤلف نوشته شده است:
«ریشه بیشتر انحرافات دینی و اخلاقی نسل جوان را در لابلای افکار و عقاید آنان باید جستجو کرد. فکر این نسل از نظر مذهبی آنچنان که باید راهنمائی نشده است و از این نظر فوق العاده نیازمند است.
اگر مشکلی در رهنمائی این نسل باشد، بیشتر در فهمیدن زبان و منطق او و روبرو شدن با او با منطق و زبان خودش است و در این وقت است که هر کسی احساس میکند این نسل، برخلاف آنچه ابتدا به نظر میرسد، لجوج نیست، آمادگی زیادی برای دریافت حقایق دینی دارد.»
نسخه چاپی کتاب را از اینجا تهیه کنید
نسخه مجازی کتاب را از اینجا تهیه کنید
نسخه صوتی کتاب را از اینجا دریافت کنید