عقلانیت به عنوان بنیان سکولاریسم معرفی می‌شود. با این حال باید دانست عقلانیت در ذات خود مستلزم انکار دین و آگاهی دینی نیست بلکه عقل با اثبات حقایق و معارف فراعقلی، در دامنۀ معرفت دینی قرار گرفته و حریم سنت‌های الهی را پاس می‌دارد. نتیجه این مهم ارج نهادن به مفاهیم و ارزش‌های دینی است. عقل …
در عقلانیت دینی و مسائل مربوط به آن، مسئله اصلی آن است که آیا گزاره‌های دینی عقلانی هستند؟ آیا با تحلیل منطقی می‌توان درستی آن‌ها را تأیید کرد؟ لکن قبل از آن ضروری است تا مشخص شود که معنا و شاخصه عقلانیت دینی چیست؟ در چه حالتی می‌توان گفت یک دین و گزاره‌های آن عقلانی …
عقلانیت دینی ایده‌ای در برابر عقلانیت مدرن (عقلانیت سکولار) است. عقلانیت دینی، همسو با وحی و آسمان است ولی عقلانیت مدرن خودبنیاد است و رابطه‌ی چندان خوشایندی با دین، وحی و آسمان ندارد. طبیعی است که این دو قرائت از عقلانیت با یکدیگر چالش داشته باشند. سکولاریسم محصول عقلانیت خودبنیاد مدرن است. هنگامی که دنیای …
اصطلاح پلورالیسم از واژه لاتین Ploralis به معنای گرایش به کثرت گرفته شده و به عناوینی چون اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اخلاقی، معرفتی و از جمله دینی اضافه می‌شود. هیک و پلورالیسم دینی پلورالیسم دینی را معمولا با نام جان هیک می‌شناسند. (برای مطالعه بیشتر نسبت به تفاوت پلورالیسمِ جان هیک با دیگر اندیشمندان و نیز نسبت …
تاریخی نگری به دین از جمله نگره‌های فلسفی است که در تمدن غرب مطرح شده است. اوج تاریخی نگری به دین در نظرات هایدگر، گادامر و مارگولیس به ظهور رسیده است. عموم این نظرات ناشی از مبانی انسان‌شناختی و به طور خاص نظریه «تاریخ‌مندی انسان» است. اینکه هر انسانی موجودی محدود با پیشینه‌ای منحصر به …
زن به عنوان رکنی از ارکان خانواده، نقشی اثرگذار در شاکله و سلامت اجتماع دارد. این نقش به شکل غیر مستقیم در قالب تربیت اعضای جامعه و به شكل مستقیم در قالب حضور اجتماعی وی در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی بروز و ظهور می‌یابد. با وجود آنکه اسلام در آیات و روایات متعدد حرمت …
تمدن غرب را چه بسا بتوان فراگیرترین و گسترده‌ترین الگوی زندگی بشر در جهان حاضر است. تمدنی که در تلاش است ساختارهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و حاکمیتی را به گونه‌ای خاص فراهم آورده که محصول آن سبک خاصی از زندگی را برای بشر به ارمغان آورده است؛ سبکی که مبتنی بر نگرش‌های غیردینی و استوار …
تمدن‌سازی، تحولِ باطنی جمعی است که از تفکر آغاز می‌شود یعنی درک معانی و مفاهیمی که بر پایه آن اجمالاً معلوم می‌شود به چه سمتی باید حرکت کرد. در واقع اشتراکاتی در اذهان و قلوب مردمان وجود دارد که بر مبنای آن دنیایشان را می‌سازند. آن هم نه از روی کتاب و نقشه‌ای کاملاً مشخص …
نیکولو ماکیاولی فیلسوف سیاسی ایتالیایی که در قرن شانزدهم میلادی زندگی می‌کرد، برای نظریات جریان‌ساز خود در حوزه قدرت و حکومتداری شهرت دارد. او در کنار نهضت اصلاح دینی یکی از نظریه‌پردازانی است که زمینه نهادینه شدن سکولاریسم را فراهم آورد. (برای مطالعه بیشتر در باره تأثیر نهضت اصلاح دینی در سکولاریسم به اینجا مراجعه …
نهضت اصلاح دینی یکی از زمینه‌های موثر برای سکولاریسم بود چراکه در این دوره تغییر بنیادین الهیات مسیحی به گونه‌ای رقم خورد که از گستره دین کاسته و رشد و شکوفایی سکولاریسم فزونی یافت. (برای مطالعه بیشتر می‌توان به کتاب‌هایی مثل «ظهور و سقوط سکولاریسم» مراجعه کرد) اصلاح دینی، به جنبشهایی برای تصحیح جنبه‌هایی از …
پیشرفت و شکوفایی جامعه انسانی یکی از موضوعاتی است که بسیاری از اندیشمندان را به خود مشغول ساخته است. اینکه یک جامعه در چه حالتی رشد می کند؟ اینکه یک جامعه چگونه شکوفا می‌شود؟ آشکاراست که پاسخ به این پرسش، علل انحطاط جامعه را نیز روشن می‌سازد؟ یعنی اگر جامعه‌ای به شکوفایی و رشد نرسد، …
حجاب از جمله دستورات و الزامات شرعی است که در دین اسلام در آیات متعددی بدان توجه داده شده است. از جمله آیات، آیه 31 سوره نور است: « وَقُل لِّلۡمُؤۡمِنَٰتِ يَغۡضُضۡنَ مِنۡ أَبۡصَٰرِهِنَّ وَيَحۡفَظۡنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبۡدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنۡهَا وَلۡيَضۡرِبۡنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبۡدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوۡ ءَابَآئِهِنَّ أَوۡ ءَابَآءِ بُعُولَتِهِنَّ …
اصول صلح و همزیستی در اسلام یکی از مسائلی است که می‌تواند موضع دین اسلام نسبت به مسائل حقوق بشر را نمایان می‌سازد. خشونت از نگاه اسلام مبتنی‌بر چهار اصل است: کرامت انسانی، اشتراکات توحیدی، اخوت اسلامی و ضرورت دفاعی. این اصول به‌ترتیب در مواجهه با عموم انسان‌ها، در تعامل با صاحبان ادیان آسمانی، در …
خشونت در اسلام و خشونت در غرب از جمله مسائلی است که نه تنها در ابعاد سیاسی و رسانه‌ای مطرح می‌شود بلکه از نظر علمی و تاریخی مورد بحث و مناقشه بسیاری است. اینکه آیا اسلام با خشونت موافق است یا نه؟ واقعیات تاریخی جهان اسلام چه می‌گوید؟ در غرب چه آمارهایی از خشونت وجود …
آزادی عقیده و آزاد اندیشی همواره یکی از از دغدغه‌های بشریت بوده است. اگرچه کلیسای کاتولیک در قرون وسطا دادگاه‌های تفتیش عقاید را تشکیل و مبتنی بر آن مجازات‌ها و جنایت‌های هولناکی را ترتیب داد (دورانت ویل، تاریخ تمدن، ج 18، ص 349 و 351 و 360) که منجر به انزوای دین و گرایش شدید …
اجبار یا آزادی عقیده در قرآن با نگاهی به « لا اکراه فی الدین » و آیات جهاد ادامه »
