فقه اسلامی و حقوق بشر

Ctrl + /

جدیدترین‌ها

فتح ایران از منظر مشروعیت یا تاریخ؟

فتح ایران از منظر مشروعیت یا تاریخ ؟

فتح ایران و دیگر فتوحات اسلامی همواره مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و نیز عموم جامعه بوده است. پیش از هر چیز در بررسی مبنای فکری و عملی فتوحات اسلامی، باید به سیره پیامبر(ص) در فتح مکه پرداخت تا از رهگذر بررسی یک نمونه عینی در تاریخ اسلام، به نگاه

ادامه »
جنگ و جهاد در اسلام؛ تهاجم یا دفاع؟جنگ و جهاد در اسلام؛ تهاجم یا دفاع؟

جنگ و جهاد در اسلام؛ تهاجم یا دفاع؟

جهاد از جمله بایسته‌ها و آموزه‌های اسلامی است که جنبه‌های سخت و دشواری را با خود به همراه دارد.[1] همین امر موجب شده تا مسئله جنگ در ادیان به یک چالش الهیاتی، اجتماعی و سیاسی تبدیل شود. اینکه ادیان و به طور خاص، اسلام چه نگاهی به جنگ دارد و

ادامه »
جنگ مذهبی؛ جنگ مذهب یا پیروان مذاهب؟

جنگ مذهبی؛ جنگ مذهب یا پیروان مذهب؟

جنگ مذهبی، همواره در زمره مهم‌ترین رخدادهای تاریخ بشر بوده است. رخدادی که گاه منجر به تغییرات مثبت و گاه منجر به تغییرات منفی در زندگی جمعی و فردی آدمیان شده است. افزون بر این فتوحات، لشگرکشی و کشورگشایی سنت معمول حاکمان بوده است. شاید بتوان گفت هنوز هم این

ادامه »
حضور اجتماعی زن در اسلام، زن و جامعه

حضور اجتماعی زن در اسلام

زن به عنوان رکنی از ارکان خانواده، نقشی اثرگذار در شاکله و سلامت اجتماع دارد. این نقش به شکل غیر مستقیم در قالب تربیت اعضای جامعه و به شكل مستقیم در قالب حضور اجتماعی وی در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی بروز و ظهور می‌یابد. با وجود آنکه اسلام در

ادامه »
آیه حجاب و نگاه

شأن نزول آیه حجاب (آیه 31 سوره نور)

حجاب از جمله دستورات و الزامات شرعی است که در دین اسلام در آیات متعددی بدان توجه داده شده است. از جمله آیات، آیه 31 سوره نور است: « وَقُل لِّلۡمُؤۡمِنَٰتِ يَغۡضُضۡنَ مِنۡ أَبۡصَٰرِهِنَّ وَيَحۡفَظۡنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبۡدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنۡهَا وَلۡيَضۡرِبۡنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبۡدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ

ادامه »
صلح و همزیستی در اسلام

اصول صلح و همزیستی در اسلام

اصول صلح و همزیستی در اسلام یکی از مسائلی است که می‌تواند موضع دین اسلام نسبت به مسائل حقوق بشر را نمایان می‌سازد. خشونت از نگاه اسلام مبتنی‌بر چهار اصل است: کرامت انسانی، اشتراکات توحیدی، اخوت اسلامی و ضرورت دفاعی. این اصول به‌ترتیب در مواجهه با عموم انسان‌ها، در تعامل

ادامه »
نگاهی مقایسه‌ای به خشونت در اسلام و خشونت در غرب

خشونت در اسلام یا خشونت در غرب؟!

خشونت در اسلام و خشونت در غرب از جمله مسائلی است که نه تنها در ابعاد سیاسی و رسانه‌ای مطرح می‌شود بلکه از نظر علمی و تاریخی مورد بحث و مناقشه بسیاری است. اینکه آیا اسلام با خشونت موافق است یا نه؟ واقعیات تاریخی جهان اسلام چه می‌گوید؟ در غرب

ادامه »
آزادی عقیده در اسلام

اجبار یا آزادی عقیده در قرآن با نگاهی به « لا اکراه فی الدین » و آیات جهاد

آزادی عقیده و آزاد اندیشی همواره یکی از از دغدغه‌های بشریت بوده است. اگرچه کلیسای کاتولیک در قرون وسطا دادگاه‌های تفتیش عقاید را تشکیل و مبتنی بر آن مجازات‌ها و جنایت‌های هولناکی را ترتیب داد (دورانت ویل، تاریخ تمدن، ج 18، ص 349 و 351 و 360) که منجر به

ادامه »
حجاب در کشاکش حریم خصوصی و حقوق عمومی

حجاب در کشاکش حریم خصوصی و حقوق عمومی

حریم خصوصی از جمله از جمله مسائل مرتبط با حجاب است که در ذیل مسئله حجاب مطرح می‌شود، اینکه آیا حجاب مسئله‌ای شخصی و مربوط به حریم خصوصی است یا به حوزه عمومی ارتباط دارد؟ پاسخ به این پرسش آنجا اهمیت می‌یابد که اگر حجاب امری شخصی باشد، حاکمیت حق

ادامه »
آیه حجاب

معناشناسی « ما ظهر » در آیه حجاب (آیه 31 سوره نور)

مقدمه مطالب مربوط به پوشش در برابر دیگران، که امروزه از آن به «حجاب» یاد میشـود، در آیـاتی چنـد از قرآن منعکس شده است که آیه ۳۱ سوره نور، مهمترین آیه در این موضوع است. در این آیه، در بیان محدوده پوشش زن در برابر نامحرم، پس از نهی از

ادامه »
فتح ایران از منظر مشروعیت یا تاریخ؟

فتح ایران از منظر مشروعیت یا تاریخ ؟

فتح ایران و دیگر فتوحات اسلامی همواره مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و نیز عموم جامعه بوده است. پیش از هر چیز در بررسی مبنای فکری و عملی فتوحات اسلامی، باید به سیره پیامبر(ص) در فتح مکه پرداخت تا از رهگذر بررسی یک نمونه عینی در تاریخ اسلام، به نگاه واقع بینانه تری نسبت به مسئله فتوحات دست یابیم. مکه پس از بیست سال مقاومت در برابر اسلام با درایت نبی اکرم(ص) تحت نفوذ حاکمیت اسلام درآمد؛ آن هم با

ادامه »
جنگ و جهاد در اسلام؛ تهاجم یا دفاع؟جنگ و جهاد در اسلام؛ تهاجم یا دفاع؟

جنگ و جهاد در اسلام؛ تهاجم یا دفاع؟

جهاد از جمله بایسته‌ها و آموزه‌های اسلامی است که جنبه‌های سخت و دشواری را با خود به همراه دارد.[1] همین امر موجب شده تا مسئله جنگ در ادیان به یک چالش الهیاتی، اجتماعی و سیاسی تبدیل شود. اینکه ادیان و به طور خاص، اسلام چه نگاهی به جنگ دارد و چرا چنین نگاهی دارد؟ گونه شناسی جنگ جنگ اقسام گوناگونی دارد، پیش از آنکه بخواهیم نگاه اسلام به جنگ را بررسی کنیم، ضروری است تا به گونه‌های جنگ توجه کنیم

ادامه »
جنگ مذهبی؛ جنگ مذهب یا پیروان مذاهب؟

جنگ مذهبی؛ جنگ مذهب یا پیروان مذهب؟

جنگ مذهبی، همواره در زمره مهم‌ترین رخدادهای تاریخ بشر بوده است. رخدادی که گاه منجر به تغییرات مثبت و گاه منجر به تغییرات منفی در زندگی جمعی و فردی آدمیان شده است. افزون بر این فتوحات، لشگرکشی و کشورگشایی سنت معمول حاکمان بوده است. شاید بتوان گفت هنوز هم این سنت وجود دارد؛ اگرچه به شیوه‌هایی نوین‌تر. نگاهی کوتاه به رخدادهای دو قرن اخیر این ادعا را تأیید می‌کند. با این حال این مسئله هنگامی که رنگ و بوی دینی

ادامه »
حضور اجتماعی زن در اسلام، زن و جامعه

حضور اجتماعی زن در اسلام

زن به عنوان رکنی از ارکان خانواده، نقشی اثرگذار در شاکله و سلامت اجتماع دارد. این نقش به شکل غیر مستقیم در قالب تربیت اعضای جامعه و به شكل مستقیم در قالب حضور اجتماعی وی در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی بروز و ظهور می‌یابد. با وجود آنکه اسلام در آیات و روایات متعدد حرمت و کرامت بسیاری برای زن و جایگاه زنان در جامعه در نظر گرفته است، اما برخی برداشت‌ها از برخی آموزه‌ها موجب شده تا مسئله حضور

ادامه »
آیه حجاب و نگاه

شأن نزول آیه حجاب (آیه 31 سوره نور)

حجاب از جمله دستورات و الزامات شرعی است که در دین اسلام در آیات متعددی بدان توجه داده شده است. از جمله آیات، آیه 31 سوره نور است: « وَقُل لِّلۡمُؤۡمِنَٰتِ يَغۡضُضۡنَ مِنۡ أَبۡصَٰرِهِنَّ وَيَحۡفَظۡنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبۡدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنۡهَا وَلۡيَضۡرِبۡنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبۡدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوۡ ءَابَآئِهِنَّ أَوۡ ءَابَآءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوۡ أَبۡنَآئِهِنَّ أَوۡ أَبۡنَآءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوۡ إِخۡوَٰنِهِنَّ أَوۡ بَنِيٓ إِخۡوَٰنِهِنَّ أَوۡ بَنِيٓ أَخَوَٰتِهِنَّ أَوۡ نِسَآئِهِنَّ أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُنَّ أَوِ ٱلتَّـٰبِعِينَ غَيۡرِ أُوْلِي ٱلۡإِرۡبَةِ مِنَ

ادامه »
صلح و همزیستی در اسلام

اصول صلح و همزیستی در اسلام

اصول صلح و همزیستی در اسلام یکی از مسائلی است که می‌تواند موضع دین اسلام نسبت به مسائل حقوق بشر را نمایان می‌سازد. خشونت از نگاه اسلام مبتنی‌بر چهار اصل است: کرامت انسانی، اشتراکات توحیدی، اخوت اسلامی و ضرورت دفاعی. این اصول به‌ترتیب در مواجهه با عموم انسان‌ها، در تعامل با صاحبان ادیان آسمانی، در مورد عموم مسلمانان جهان، و در برابر دشمنان و متجاوزان[1] به‌کار گرفته می‌شود. اصل اول: کرامت انسانی از نظر قرآن تمام انسان‌ها از کرامت انسانی

ادامه »
نگاهی مقایسه‌ای به خشونت در اسلام و خشونت در غرب

خشونت در اسلام یا خشونت در غرب؟!

خشونت در اسلام و خشونت در غرب از جمله مسائلی است که نه تنها در ابعاد سیاسی و رسانه‌ای مطرح می‌شود بلکه از نظر علمی و تاریخی مورد بحث و مناقشه بسیاری است. اینکه آیا اسلام با خشونت موافق است یا نه؟ واقعیات تاریخی جهان اسلام چه می‌گوید؟ در غرب چه آمارهایی از خشونت وجود دارد؟ علت خشونت تمدن غرب چیست؟ هرچند خشونت در هیچ مکان و زمان و شرایطی مورد قبول نیست ولی آنچه در واقعیت‌های زندگی بشری وجود

ادامه »
آزادی عقیده در اسلام

اجبار یا آزادی عقیده در قرآن با نگاهی به « لا اکراه فی الدین » و آیات جهاد

آزادی عقیده و آزاد اندیشی همواره یکی از از دغدغه‌های بشریت بوده است. اگرچه کلیسای کاتولیک در قرون وسطا دادگاه‌های تفتیش عقاید را تشکیل و مبتنی بر آن مجازات‌ها و جنایت‌های هولناکی را ترتیب داد (دورانت ویل، تاریخ تمدن، ج 18، ص 349 و 351 و 360) که منجر به انزوای دین و گرایش شدید به مادیگری (مطهری، علل گرایش به مادیگری، ج1، ص 66 به بعد) شد، لکن در دین اسلام آزاد اندیشی به رسمیت شناخته شده است چراکه

ادامه »
حجاب در کشاکش حریم خصوصی و حقوق عمومی

حجاب در کشاکش حریم خصوصی و حقوق عمومی

حریم خصوصی از جمله از جمله مسائل مرتبط با حجاب است که در ذیل مسئله حجاب مطرح می‌شود، اینکه آیا حجاب مسئله‌ای شخصی و مربوط به حریم خصوصی است یا به حوزه عمومی ارتباط دارد؟ پاسخ به این پرسش آنجا اهمیت می‌یابد که اگر حجاب امری شخصی باشد، حاکمیت حق دخالت در این مسئله را نخواهد داشت ولی اگر مسئله‌ای عمومی باشد، می‌تواند در آن مداخله کند. حجاب و حریم خصوصی افرادی که حجاب را حریم خصوصی فرد قلمداد می‌کنند

ادامه »
آیه حجاب

معناشناسی « ما ظهر » در آیه حجاب (آیه 31 سوره نور)

مقدمه مطالب مربوط به پوشش در برابر دیگران، که امروزه از آن به «حجاب» یاد میشـود، در آیـاتی چنـد از قرآن منعکس شده است که آیه ۳۱ سوره نور، مهمترین آیه در این موضوع است. در این آیه، در بیان محدوده پوشش زن در برابر نامحرم، پس از نهی از آشکار کردن زینت، «ما ظهر» اسـتثنا شـده اسـت: «وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا»  این استثنا که خود نوعی اجمال دارد، برداشتهای گوناگون و گاه نادرست تفسیری و فقهی

ادامه »
پیمایش به بالا