تاریخ اسلام و تاریخ تمدن

Ctrl + /

جدیدترین‌ها

مسلمان شدن ایرانیان

مسلمان شدن ایرانیان

مسلمان شدن ایرانیان فتح ایران و مسائل پیرامون آن همواره از جمله اموری است که ذهن اندیشمندان را به خود مشغول کرده است. به همین دلیل، مسائل مختلفی پیرامون آن مطرح می‌گردد که هر یک را میتوان به صورت مستقل بررسی و مطالعه کرد. از جمله مسائل پیرامون فتح ایران، آن

ادامه »
فتح ایران و مسئله مشروعیت

فتح ایران و مسئله مشروعیت

فتح ایران و مسئله مشروعیت فتح ایران توسط اعراب مسلمان یکی از رویدادهای بزرگ تاریخی است که تأثیرات گسترده‌ای بر تاریخ و فرهنگ ایران گذاشت. این واقعه باعث پایان حکومت ساسانیان و آغاز دوران اسلامی در ایران شد. در این دوره، فرهنگ ایرانی با فرهنگ اسلامی درآمیخت و ترکیب ویژه‌ای

ادامه »
فتح ایران از منظر مشروعیت یا تاریخ؟

فتح ایران از منظر مشروعیت یا تاریخ ؟

فتح ایران و دیگر فتوحات اسلامی همواره مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و نیز عموم جامعه بوده است. پیش از هر چیز در بررسی مبنای فکری و عملی فتوحات اسلامی، باید به سیره پیامبر(ص) در فتح مکه پرداخت تا از رهگذر بررسی یک نمونه عینی در تاریخ اسلام، به نگاه

ادامه »
ابن سینا دیروز و ابن سینا امروز!

ابن سینا دیروز و ابن سینا امروز!

بوعلی حسین بن عبدالله بن سینا (۳۷۰-۴۲۸ق)، مشهور به ابن سینا، فیلسوف مشهور مسلمان و پزشک نامدار ایرانی است. او در عرصه‌های مختلف علمی صاحب ایده و فکر بوده است. وی هم در زمانه خود تأثیرات بسزایی داشت و هم بر پسینیان اثرگذار بوده است. اندیشه فلسفی ابن‌سینا، تأثیرات مهمی

ادامه »
جنگ و جهاد در اسلام؛ تهاجم یا دفاع؟جنگ و جهاد در اسلام؛ تهاجم یا دفاع؟

جنگ و جهاد در اسلام؛ تهاجم یا دفاع؟

جهاد از جمله بایسته‌ها و آموزه‌های اسلامی است که جنبه‌های سخت و دشواری را با خود به همراه دارد.[1] همین امر موجب شده تا مسئله جنگ در ادیان به یک چالش الهیاتی، اجتماعی و سیاسی تبدیل شود. اینکه ادیان و به طور خاص، اسلام چه نگاهی به جنگ دارد و

ادامه »
جامعه شناسی دین و پدیده‌های اجتماعی دین؛ نقدی بر نگاه محسن حسام مظاهری به عاشورا

جامعه شناسی دین و پدیده‌های اجتماعی دین؛ نقدی بر نگاه محسن حسام مظاهری به عاشورا

محسن حسام مظاهری از جمله افرادی است که در مطالعات خود مسیر جامعه‌شناسی دین را در پیش گرفته است. جامعه شناسی دین، دین را به عنوان یک پدیده منقطع از مبانی و مبادی الهیاتی آن مطالعه می‌کند ولی جامعه شناسی دینی، جامعه را بر اساس مبانی دینی مطالعه می‌کند. از

ادامه »
جنگ مذهبی؛ جنگ مذهب یا پیروان مذاهب؟

جنگ مذهبی؛ جنگ مذهب یا پیروان مذهب؟

جنگ مذهبی، همواره در زمره مهم‌ترین رخدادهای تاریخ بشر بوده است. رخدادی که گاه منجر به تغییرات مثبت و گاه منجر به تغییرات منفی در زندگی جمعی و فردی آدمیان شده است. افزون بر این فتوحات، لشگرکشی و کشورگشایی سنت معمول حاکمان بوده است. شاید بتوان گفت هنوز هم این

ادامه »
رابطۀ عقل و دین و ظهور ایدئولوژیک سکولاریسم

عقلانیت و دین در ایدئولوژی‌های سکولاریسم

عقلانیت به عنوان بنیان سکولاریسم معرفی می‌شود. با این حال باید دانست عقلانیت در ذات خود مستلزم انکار دین و آگاهی دینی نیست بلکه عقل با اثبات حقایق و معارف فراعقلی، در دامنۀ معرفت دینی قرار گرفته و حریم سنت‌های الهی را پاس می‌دارد. نتیجه این مهم ارج نهادن به مفاهیم

ادامه »
قیام امام حسین؛ تکلیف عمومی یا اختصاصی؟

قیام امام حسین (ع) تکلیف عمومی یا اختصاصی؟

قیام امام حسین بن علی (ع) در سال 68 در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تأثیرات گسترده‌ای را بر جای نهاده است. از اینرو بخش مهمی از محققان همواره در تحقیقات خویش به مبانی، ابعاد، پیامدها و… این قیام توجه دارند. یکی از مسائل بنیادین پیرامون این قیام، نقش آن

ادامه »
عقلانیت دینی و عقلانیت مدرن

عقلانیت دینی و عقلانیت مدرن

عقلانیت دینی ایده‌ای در برابر عقلانیت مدرن (عقلانیت سکولار) است. عقلانیت دینی، همسو با وحی و آسمان است ولی عقلانیت مدرن خودبنیاد است و رابطه‌ی چندان خوشایندی با دین، وحی و آسمان ندارد. طبیعی است که این دو قرائت از عقلانیت با یکدیگر چالش داشته باشند. سکولاریسم محصول عقلانیت خودبنیاد

ادامه »
فریاد دانشجویی بر سر تمدن غرب

فریاد دانشجویی بر سر تمدن غرب!

تمدن غرب را چه بسا بتوان فراگیرترین و گسترده‌ترین الگوی زندگی بشر در جهان حاضر است. تمدنی که در تلاش است ساختارهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و حاکمیتی را به گونه‌ای خاص فراهم آورده که محصول آن سبک خاصی از زندگی را برای بشر به ارمغان آورده است؛ سبکی که مبتنی

ادامه »
فتح ایران

فتح ایران و اسلام ایرانیان از نگاه شهید مطهری

فتح ایران توسط مسلمانان تأثیر جدی بر جایگاه و موقعیت ایران داشته است. بدین جهت، این واقعه بزرگ ذهن بسیاری از متفکران و اندیشمندان را به خود مشغول ساخته است. از جمله پرسش‌هایی که نسبت به این مسئله «فتح ایران و اسلام ایرانیان» مطرح می‌شود، چرایی شکست ایرانیان از مسلمانان

ادامه »
نگاهی مقایسه‌ای به خشونت در اسلام و خشونت در غرب

خشونت در اسلام یا خشونت در غرب؟!

خشونت در اسلام و خشونت در غرب از جمله مسائلی است که نه تنها در ابعاد سیاسی و رسانه‌ای مطرح می‌شود بلکه از نظر علمی و تاریخی مورد بحث و مناقشه بسیاری است. اینکه آیا اسلام با خشونت موافق است یا نه؟ واقعیات تاریخی جهان اسلام چه می‌گوید؟ در غرب

ادامه »
فرهنگ شهادت در زیارت اربعین

فرهنگ شهادت در زیارت اربعین

شهادت از مهم‌ترین فرهنگ‌های شیعه است که در زیارت اربعین تبلور یافته است. زیارت اربعین یکی از مهمترین محورهای حیاتی فرهنگ شیعه می‌باشد که همواره شبعیان راستین با این نشانه در طول تاریخ شناخته می‌شوند. با اینکه عبارات این زیارت کوتاه است ولی محتوایی ظریف و مضامینی عالی دارد. در

ادامه »
قرآن سوزی ؛ پیام و پیامدها

قرآن سوزی در غرب؛ پیام و پیامدها

آنچه که واقعا در سال‌های اخیر و نیز سنوات گذشته در جریان قرآن سوزی و نیز دیگر اهانت‌ها به قرآن و مقدسات اسلامی به بهانه آزادی وجود دارد، نیازمند بررسی چند نکته است. در واقع این نکات موجب می‌شود تا اهانت به قرآن را نه یک رفتار شخصی بلکه در

ادامه »
مسلمان شدن ایرانیان

مسلمان شدن ایرانیان

مسلمان شدن ایرانیان فتح ایران و مسائل پیرامون آن همواره از جمله اموری است که ذهن اندیشمندان را به خود مشغول کرده است. به همین دلیل، مسائل مختلفی پیرامون آن مطرح می‌گردد که هر یک را میتوان به صورت مستقل بررسی و مطالعه کرد. از جمله مسائل پیرامون فتح ایران، آن است که آیا ایرانیان به صورت اجباری مسلمان شدند؟! به عبارت دیگر وقتی ایران توسط مسلمانان فتح شد، زور و شمشیر باعث مسلمان شدن ایرانیان شد یا اینکه مردم ایران

ادامه »
فتح ایران و مسئله مشروعیت

فتح ایران و مسئله مشروعیت

فتح ایران و مسئله مشروعیت فتح ایران توسط اعراب مسلمان یکی از رویدادهای بزرگ تاریخی است که تأثیرات گسترده‌ای بر تاریخ و فرهنگ ایران گذاشت. این واقعه باعث پایان حکومت ساسانیان و آغاز دوران اسلامی در ایران شد. در این دوره، فرهنگ ایرانی با فرهنگ اسلامی درآمیخت و ترکیب ویژه‌ای از این دو به وجود آمد که تا امروز نیز در جنبه‌های مختلف زندگی ایرانیان قابل مشاهده است. این دوره از اواسط قرن هفتم میلادی آغاز شد و تا اواسط

ادامه »
فتح ایران از منظر مشروعیت یا تاریخ؟

فتح ایران از منظر مشروعیت یا تاریخ ؟

فتح ایران و دیگر فتوحات اسلامی همواره مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و نیز عموم جامعه بوده است. پیش از هر چیز در بررسی مبنای فکری و عملی فتوحات اسلامی، باید به سیره پیامبر(ص) در فتح مکه پرداخت تا از رهگذر بررسی یک نمونه عینی در تاریخ اسلام، به نگاه واقع بینانه تری نسبت به مسئله فتوحات دست یابیم. مکه پس از بیست سال مقاومت در برابر اسلام با درایت نبی اکرم(ص) تحت نفوذ حاکمیت اسلام درآمد؛ آن هم با

ادامه »
ابن سینا دیروز و ابن سینا امروز!

ابن سینا دیروز و ابن سینا امروز!

بوعلی حسین بن عبدالله بن سینا (۳۷۰-۴۲۸ق)، مشهور به ابن سینا، فیلسوف مشهور مسلمان و پزشک نامدار ایرانی است. او در عرصه‌های مختلف علمی صاحب ایده و فکر بوده است. وی هم در زمانه خود تأثیرات بسزایی داشت و هم بر پسینیان اثرگذار بوده است. اندیشه فلسفی ابن‌سینا، تأثیرات مهمی بر تفکر فلسفی اسلامی و فلسفه اروپایی داشته است. وی در غرب به نام اویسنا (Avisina) و به لقب امیر پزشکان شناخته شده است. مهمترین آثار وی در حوزه‌های فلسفه

ادامه »
جنگ و جهاد در اسلام؛ تهاجم یا دفاع؟جنگ و جهاد در اسلام؛ تهاجم یا دفاع؟

جنگ و جهاد در اسلام؛ تهاجم یا دفاع؟

جهاد از جمله بایسته‌ها و آموزه‌های اسلامی است که جنبه‌های سخت و دشواری را با خود به همراه دارد.[1] همین امر موجب شده تا مسئله جنگ در ادیان به یک چالش الهیاتی، اجتماعی و سیاسی تبدیل شود. اینکه ادیان و به طور خاص، اسلام چه نگاهی به جنگ دارد و چرا چنین نگاهی دارد؟ گونه شناسی جنگ جنگ اقسام گوناگونی دارد، پیش از آنکه بخواهیم نگاه اسلام به جنگ را بررسی کنیم، ضروری است تا به گونه‌های جنگ توجه کنیم

ادامه »
جامعه شناسی دین و پدیده‌های اجتماعی دین؛ نقدی بر نگاه محسن حسام مظاهری به عاشورا

جامعه شناسی دین و پدیده‌های اجتماعی دین؛ نقدی بر نگاه محسن حسام مظاهری به عاشورا

محسن حسام مظاهری از جمله افرادی است که در مطالعات خود مسیر جامعه‌شناسی دین را در پیش گرفته است. جامعه شناسی دین، دین را به عنوان یک پدیده منقطع از مبانی و مبادی الهیاتی آن مطالعه می‌کند ولی جامعه شناسی دینی، جامعه را بر اساس مبانی دینی مطالعه می‌کند. از اینرو جامعه‌ شناسی دین و جامعه شناسی دینی، دو رویکرد متفاوت از همدیگر می‌باشند. امتداد جامعه شناسی دین آن است که تغییرات غیردینی و ضددینی را نیز به عنوان یک

ادامه »
جنگ مذهبی؛ جنگ مذهب یا پیروان مذاهب؟

جنگ مذهبی؛ جنگ مذهب یا پیروان مذهب؟

جنگ مذهبی، همواره در زمره مهم‌ترین رخدادهای تاریخ بشر بوده است. رخدادی که گاه منجر به تغییرات مثبت و گاه منجر به تغییرات منفی در زندگی جمعی و فردی آدمیان شده است. افزون بر این فتوحات، لشگرکشی و کشورگشایی سنت معمول حاکمان بوده است. شاید بتوان گفت هنوز هم این سنت وجود دارد؛ اگرچه به شیوه‌هایی نوین‌تر. نگاهی کوتاه به رخدادهای دو قرن اخیر این ادعا را تأیید می‌کند. با این حال این مسئله هنگامی که رنگ و بوی دینی

ادامه »
رابطۀ عقل و دین و ظهور ایدئولوژیک سکولاریسم

عقلانیت و دین در ایدئولوژی‌های سکولاریسم

عقلانیت به عنوان بنیان سکولاریسم معرفی می‌شود. با این حال باید دانست عقلانیت در ذات خود مستلزم انکار دین و آگاهی دینی نیست بلکه عقل با اثبات حقایق و معارف فراعقلی، در دامنۀ معرفت دینی قرار گرفته و حریم سنت‌های الهی را پاس می‌دارد. نتیجه این مهم ارج نهادن به مفاهیم و ارزش‌های دینی است. عقل در دوره مدرن در دوره مدرن ولی عقلانیت مسیر دیگری را پیمود و رابطه خود را با دین و معارف فراعقلی قطع کرد.  اگر عقلانیت

ادامه »
قیام امام حسین؛ تکلیف عمومی یا اختصاصی؟

قیام امام حسین (ع) تکلیف عمومی یا اختصاصی؟

قیام امام حسین بن علی (ع) در سال 68 در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تأثیرات گسترده‌ای را بر جای نهاده است. از اینرو بخش مهمی از محققان همواره در تحقیقات خویش به مبانی، ابعاد، پیامدها و… این قیام توجه دارند. یکی از مسائل بنیادین پیرامون این قیام، نقش آن در حیات بشری و قابلیت امتداد آن است. اینکه آیا قیام امام حسین (ع) می‌تواند نسخه‌ای برای امروز بشریت باشد؟ به تعبیر دیگر، با وجود خطرات جدی در مقابل این

ادامه »
عقلانیت دینی و عقلانیت مدرن

عقلانیت دینی و عقلانیت مدرن

عقلانیت دینی ایده‌ای در برابر عقلانیت مدرن (عقلانیت سکولار) است. عقلانیت دینی، همسو با وحی و آسمان است ولی عقلانیت مدرن خودبنیاد است و رابطه‌ی چندان خوشایندی با دین، وحی و آسمان ندارد. طبیعی است که این دو قرائت از عقلانیت با یکدیگر چالش داشته باشند. سکولاریسم محصول عقلانیت خودبنیاد مدرن است. هنگامی که دنیای مدرن (پساقرون وسطی) عقلانیت را از وحی جدا کرد، زندگی دنیوی بشر را نیز از حاکمیت دین خارج کرد. پیامد آن نیز در تمام علوم

ادامه »
فریاد دانشجویی بر سر تمدن غرب

فریاد دانشجویی بر سر تمدن غرب!

تمدن غرب را چه بسا بتوان فراگیرترین و گسترده‌ترین الگوی زندگی بشر در جهان حاضر است. تمدنی که در تلاش است ساختارهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و حاکمیتی را به گونه‌ای خاص فراهم آورده که محصول آن سبک خاصی از زندگی را برای بشر به ارمغان آورده است؛ سبکی که مبتنی بر نگرش‌های غیردینی و استوار بر خودبنیادی بشر و آزادی است. خودبنیادی تمدن غرب غرب معتقد است بشر با ادراکات خویش می‌تواند همه مسائل خود را حل و تمام نیازهای

ادامه »
فتح ایران

فتح ایران و اسلام ایرانیان از نگاه شهید مطهری

فتح ایران توسط مسلمانان تأثیر جدی بر جایگاه و موقعیت ایران داشته است. بدین جهت، این واقعه بزرگ ذهن بسیاری از متفکران و اندیشمندان را به خود مشغول ساخته است. از جمله پرسش‌هایی که نسبت به این مسئله «فتح ایران و اسلام ایرانیان» مطرح می‌شود، چرایی شکست ایرانیان از مسلمانان و چگونگی رفتار مسلمانان با ایرانیان بوده است؟ اینکه آیا علت شکست ایرانیان، خشونت اعراب مسلمان بوده است و در پی آن ایرانیان با اجبار و اکراه، اسلام را پذیرفتند؟

ادامه »
نگاهی مقایسه‌ای به خشونت در اسلام و خشونت در غرب

خشونت در اسلام یا خشونت در غرب؟!

خشونت در اسلام و خشونت در غرب از جمله مسائلی است که نه تنها در ابعاد سیاسی و رسانه‌ای مطرح می‌شود بلکه از نظر علمی و تاریخی مورد بحث و مناقشه بسیاری است. اینکه آیا اسلام با خشونت موافق است یا نه؟ واقعیات تاریخی جهان اسلام چه می‌گوید؟ در غرب چه آمارهایی از خشونت وجود دارد؟ علت خشونت تمدن غرب چیست؟ هرچند خشونت در هیچ مکان و زمان و شرایطی مورد قبول نیست ولی آنچه در واقعیت‌های زندگی بشری وجود

ادامه »
فرهنگ شهادت در زیارت اربعین

فرهنگ شهادت در زیارت اربعین

شهادت از مهم‌ترین فرهنگ‌های شیعه است که در زیارت اربعین تبلور یافته است. زیارت اربعین یکی از مهمترین محورهای حیاتی فرهنگ شیعه می‌باشد که همواره شبعیان راستین با این نشانه در طول تاریخ شناخته می‌شوند. با اینکه عبارات این زیارت کوتاه است ولی محتوایی ظریف و مضامینی عالی دارد. در این زیارت کوتاه چندین بار در باره جهاد و فداکاری در راه خدا و احیای ارزش‌های الهی سخن به میان آمده است. به عنوان مثال می‌توان به «المظلوم الشهید»، «اکرمته

ادامه »
قرآن سوزی ؛ پیام و پیامدها

قرآن سوزی در غرب؛ پیام و پیامدها

آنچه که واقعا در سال‌های اخیر و نیز سنوات گذشته در جریان قرآن سوزی و نیز دیگر اهانت‌ها به قرآن و مقدسات اسلامی به بهانه آزادی وجود دارد، نیازمند بررسی چند نکته است. در واقع این نکات موجب می‌شود تا اهانت به قرآن را نه یک رفتار شخصی بلکه در مقیاس تمدنی مورد مطالعه قرار داد. آیا این رفتار مبتنی بر آزادی است؟ در کشورهای غربی نیز آزادی دارای حد است. به همین دلیل مثالی مشهور شده است که شما

ادامه »
پیمایش به بالا