غدیر خم یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین رویدادهای تاریخ اسلام است که در آن پیامبر اکرم (ص) به دستور خداوند، در روز هجدهم ذی‌الحجه سال دهم هجری، در اجتماع عظیم مسلمانان در منطقه‌ای به نام غدیر، دست علی بن ابی‌طالب (ع) را بالا برد و وی را به عنوان جانشین و خلیفه پس از خود …
اصالت قرآن از جمله موضوعاتی است که در جهان امروز مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. اینکه آِیا کتابی آسمانی و مستقل است یا برگرفته از تورات و انجیل است؟ البته اینکه یک کتاب برگرفته از دیگر نوشته‌ها باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند ولی با توجه به اینکه قرآن خود را معجزه می‌داند و …
«زمان» در نزد حکما و عرفای مسلمان، واجد ساحات مختلفی است. فی‌المثل سیدحیدر آملی، عارف سدۀ هشتم هجری، از سه زمان کثیف، لیطف و الطف یاد می‌کند. با حذف ساحات مابعدالطبیعی از زمان و انحصار زمان به قلمروِ سوژۀ انسانی، زمان منحصر به مقوله‌ای کمّی و قابل محاسبه و کنترل برای انسان شد. زمان، شرط …
مسلمان شدن ایرانیان فتح ایران و مسائل پیرامون آن همواره از جمله اموری است که ذهن اندیشمندان را به خود مشغول کرده است. به همین دلیل، مسائل مختلفی پیرامون آن مطرح می‌گردد که هر یک را میتوان به صورت مستقل بررسی و مطالعه کرد. از جمله مسائل پیرامون فتح ایران، آن است که آیا ایرانیان به …
فتح ایران و مسئله مشروعیت فتح ایران توسط اعراب مسلمان یکی از رویدادهای بزرگ تاریخی است که تأثیرات گسترده‌ای بر تاریخ و فرهنگ ایران گذاشت. این واقعه باعث پایان حکومت ساسانیان و آغاز دوران اسلامی در ایران شد. در این دوره، فرهنگ ایرانی با فرهنگ اسلامی درآمیخت و ترکیب ویژه‌ای از این دو به وجود …
فتح ایران و دیگر فتوحات اسلامی همواره مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و نیز عموم جامعه بوده است. پیش از هر چیز در بررسی مبنای فکری و عملی فتوحات اسلامی، باید به سیره پیامبر(ص) در فتح مکه پرداخت تا از رهگذر بررسی یک نمونه عینی در تاریخ اسلام، به نگاه واقع بینانه تری نسبت به …
بوعلی حسین بن عبدالله بن سینا (۳۷۰-۴۲۸ق)، مشهور به ابن سینا، فیلسوف مشهور مسلمان و پزشک نامدار ایرانی است. او در عرصه‌های مختلف علمی صاحب ایده و فکر بوده است. وی هم در زمانه خود تأثیرات بسزایی داشت و هم بر پسینیان اثرگذار بوده است. اندیشه فلسفی ابن‌سینا، تأثیرات مهمی بر تفکر فلسفی اسلامی و …
جهاد از جمله بایسته‌ها و آموزه‌های اسلامی است که جنبه‌های سخت و دشواری را با خود به همراه دارد.[1] همین امر موجب شده تا مسئله جنگ در ادیان به یک چالش الهیاتی، اجتماعی و سیاسی تبدیل شود. اینکه ادیان و به طور خاص، اسلام چه نگاهی به جنگ دارد و چرا چنین نگاهی دارد؟ گونه …
محسن حسام مظاهری از جمله افرادی است که در مطالعات خود مسیر جامعه‌شناسی دین را در پیش گرفته است. جامعه شناسی دین، دین را به عنوان یک پدیده منقطع از مبانی و مبادی الهیاتی آن مطالعه می‌کند ولی جامعه شناسی دینی، جامعه را بر اساس مبانی دینی مطالعه می‌کند. از اینرو جامعه شناسی دین و …
جامعه شناسی دین و پدیده‌های اجتماعی دین؛ نقدی بر نگاه محسن حسام مظاهری به عاشورا ادامه »
جنگ مذهبی، همواره در زمره مهم‌ترین رخدادهای تاریخ بشر بوده است. رخدادی که گاه منجر به تغییرات مثبت و گاه منجر به تغییرات منفی در زندگی جمعی و فردی آدمیان شده است. افزون بر این فتوحات، لشگرکشی و کشورگشایی سنت معمول حاکمان بوده است. شاید بتوان گفت هنوز هم این سنت وجود دارد؛ اگرچه به …
عقلانیت به عنوان بنیان سکولاریسم معرفی می‌شود. با این حال باید دانست عقلانیت در ذات خود مستلزم انکار دین و آگاهی دینی نیست بلکه عقل با اثبات حقایق و معارف فراعقلی، در دامنۀ معرفت دینی قرار گرفته و حریم سنت‌های الهی را پاس می‌دارد. نتیجه این مهم ارج نهادن به مفاهیم و ارزش‌های دینی است. عقل …
قیام امام حسین بن علی (ع) در سال 68 در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی تأثیرات گسترده‌ای را بر جای نهاده است. از اینرو بخش مهمی از محققان همواره در تحقیقات خویش به مبانی، ابعاد، پیامدها و… این قیام توجه دارند. یکی از مسائل بنیادین پیرامون این قیام، نقش آن در حیات بشری و قابلیت …
عقلانیت دینی ایده‌ای در برابر عقلانیت مدرن (عقلانیت سکولار) است. عقلانیت دینی، همسو با وحی و آسمان است ولی عقلانیت مدرن خودبنیاد است و رابطه‌ی چندان خوشایندی با دین، وحی و آسمان ندارد. طبیعی است که این دو قرائت از عقلانیت با یکدیگر چالش داشته باشند. سکولاریسم محصول عقلانیت خودبنیاد مدرن است. هنگامی که دنیای …
تمدن غرب را چه بسا بتوان فراگیرترین و گسترده‌ترین الگوی زندگی بشر در جهان حاضر است. تمدنی که در تلاش است ساختارهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و حاکمیتی را به گونه‌ای خاص فراهم آورده که محصول آن سبک خاصی از زندگی را برای بشر به ارمغان آورده است؛ سبکی که مبتنی بر نگرش‌های غیردینی و استوار …
فتح ایران توسط مسلمانان تأثیر جدی بر جایگاه و موقعیت ایران داشته است. بدین جهت، این واقعه بزرگ ذهن بسیاری از متفکران و اندیشمندان را به خود مشغول ساخته است. از جمله پرسش‌هایی که نسبت به این مسئله «فتح ایران و اسلام ایرانیان» مطرح می‌شود، چرایی شکست ایرانیان از مسلمانان و چگونگی رفتار مسلمانان با …
