شبهه به‌ویژه شبهات اعتقادی، باورهای بنیادین زندگی شخص را هدف میگیرد.
توضیح آنکه باورهای اعتقادی، بنیان زندگی افراد جامعه است. در واقع هر فردی مبتنی بر اعتقادات خود، برای زندگی خویش برنامه ریزی کرده و مبتنی بر آن حالات، رفتارها و خلقیات خود را سامان می‌دهد. از اینرومی‌توان باورهای اعتقادی را، پایه‌های اصلی حیات بشری نامید که تمام ساختمان زندگی انسان بر روی آن بنا شده است. به همین دلیل، در اسلام نیز اعتقادات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا جایی که تأکید ویژه بر آن است که افراد اعتقادات خود را بدون تقلید و مبتنی بر درک، فهم و تحقیق انتخاب کنند.
بدین سبب طرح پرسش‌های اعتقادی، از مهمترین ابزارهای رشد و شکوفایی باورهای هر فرد است. افراد با طرح پرسش‌های اعتقادی و مراجعه به کتاب‌ها و نوشته‌های مربوطه و متخصصین عقائد اسلامی، باورهای خود را مستحکم‌تر می‌سازند؛ لذا امید آن وجود دارد که بدین سبب از منافع مادی و برکات معنوی فراوانی بهره‌مند گردند.
به همین جهت است که بسیاری از اندیشمندان، به شبهات و پرسش‌های دینی افراد توجه داشته و با نگارش کتاب (به عنوان نمونه: شبهه پژوهی قرآنی) و انجام فعالیت‌های روشنگرانه سعی در استحکام بنیان‌های اعتقادی افراد داشته‌اند.
شبهه؛ فرصت یا تهدید؟
در حقیقت پرسش‌های اعتقادی فرصتی برای رشد فکری، شکوفایی شخصیتی و بالندگی در زندگی است که بیشتر در دوران جوانی برای افراد ایجاد می‌گردد تا از این فرصت برای بهبود زندگی و کیفیت آن استفاده کنند.
با این حال برخی افراد، در جستجوی پاسخ به پرسش‌های خود نیستند. سوالات اعتقادی این افراد که گاه از آن با نام شبهات دینی یاد می‌شود، اگر در زمان مناسب و به صورت دقیق پاسخ نیابد، اثرات مخربی را به همراه خواهد داشت. در واقع پرسش‌ها همچون سلول‌هایی هستند که اگر به صورت اصولی و دقیق در بدن انسان قرار گیرند، باعث سلامتی و رشد او می‌شوند ولی اگر تراکم سلولی بیش از حد لازم و غیرقابل کنترل باشد، تبدیل به سرطانی خطرناک خواهد شد.
اثرات مخرب سرطان شبهه
عموم افرادی که در جستجوی شبهات دینی و اعتقادی خود نیستند، دارای سرطانی فکری هستند که پیامد آن رنج‌هایی عمیق است. از جمله این رنج‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- در معرض خطرات اخروی قرار گرفتن
- کاهش اعتماد به نفس به سبب نداشتن مبنای اعتقادی مستحکم در زندگی
- اتخاذ تصمیمات نادرست در زندگی شخصی و اجتماعی به واسطه باور نداشتن به بنیان‌های فکری مهم که از جمله آن‌ها اعتقادات دینی است
- تضعیف هویت افراد؛ چراکه اعتقادات هر فرد هویت او را شکل می‌دهد و شبهات اعتقادی تردید در بنیان‌های فکری هر فرد را به دنبال دارد که نتیجه آن تضعیف هویت شخص است.
- ناامیدی و افسردگی در فراز و نشیب‌های زندگی؛ چه آنکه افراد با تکیه بر باورهای دینی و اعتقاد خود، همواره به آینده‌ای روشن امیدوار خواهند بود و تردید در اعتقادات، خوش‌بینی به آینده را کاهش می‌دهد.
بدین سبب عدم اقدام به موقع برای پاسخ به شبهات اعتقادی، زمینه آن را فراهم می‌آورد که آدمی به سرطان شبهه مبتلا شود.
بر این اساس حجة الاسلام رفیعی در قطعه تصویری فوق در ضمن بیان نکته‌ای تاریخی از عصر امام رضا علیه السلام، لزوم پاسخ به شبهات اعتقادی را بیان و بر آن تأکید می‌کند.
